بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری اجتماعی دختران دبیرستانی

بررسی تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی بر سازگاری اجتماعی دختران دبیرستانی

چکیده

هدف از این تحقیق بررسی تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی بر سازگاری اجتماعی دختران دبیرستانی بوده است . بدین منظور از بین دانش آموزان دختر دبیرستانی ارجاع داده شده به مراکز مشاوره آموزش و پرورش شهر شیراز تعداد 20 نوجوان ناسازگار به طور تصادفی در گروه کنترل و 20 نوجوان ناسازگار در گروه آزمایش قرار داده شدند سپس با استفاده از پرسشنامه شخصیت سنج کالیفرنیا (CTP) فرم 16-9 ساله دو گروه مورد پیش آزمون قرار گرفتند به اعضای گروه آزمایش مهارت های ارتباطی آموزش داده شد. در خاتمه آموزش پس آزمون سازگاری مجدداً اجرا گردید .نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی نتوانسته است سازگاری اجتماعی کلی دانش آموزان گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل بطور معناداری افزایش دهد (P>0/05).در شاخص های قالب های اجتماعی، مهارتهای اجتماعی، گرایش ضداجتماعی، روابط آموزشی و روابط اجتماعی تفاوت معنی داری در نمرات پیش آزمون- پس آزمون افراد گروه آزمایش دیده نمی شود ولی در شاخص روابط خانوادگی این تفاوت معنا دار است.

کلمات کلیدی : مهارت های ارتباطی ، سازگاری ، سازگاری اجتماعی ، دختران دبیرستانی

نوجوانی به دوره­ای از رشد اطلاق می­شود که بین کودکی و بزرگسالی قرار دارد، به همین دلیل نوجوانی یک دوره انتقال است. این دوره همراه با تغییرات عمده جسمانی، شناختی، اخلاقی و اجتماعی است که غالباً از حدود12-11سالگی شروع می­شود، و در بسیاری از کشورهای صنعتی جهان در سن 20 سالگی خاتمه می­یابد (احدی و جمهری ،1380).

سازگاری اجتماعی در نوجوانان به عنوان مهم ترین نشانه ی سلامت روان آنان ، از مباحثی است که در دهه های اخیر توجه بسیاری از جامعه شناسان، روان شناسان و مربیان را به خود جلب نموده است (یارمحمدیان و شرفی راد،1390).

نوجوانان تحت تاثیر خانواده ،مدرسه، هم کلاسی­ها، همسالان و جامعه (چه مثبت و چه منفی) قرار می­گیرند. تحقیقات متعددی در خصوص شیوع مشکلات رفتاری و ناسازگاری در بین نوجوانان صورت گرفته است به عنوان مثال: هالینگ و همکارانش در مطالعه خود بر روی نوجوانان آلمانی گزارش نمودند که9/11 درصد از نوجوانان به علت مشکلات رفتاری و ناسازگازی اجتماعی، نیاز به خدمات بهداشت روان دارند (هالینگ و راونس[1]،2010 به نقل از تمنایی فر، سلامی محمد آبادی، دشتبان زاده، 1390).

بیشترین نوجوانان ناسازگار و مساله دار، وابسته به خانواده­های آسیب دیده هستند و فرزندانی که مربوط به خانواده های پر کشمکش می باشند به سبب عدم برخورداری از آرامش روانی و عدم تمرکز و آشفتگی بیشتر در معرض رفتارهای ناسازگارانه قرار دارند (بارلو[2]،1992 به نقل از زارع مقدم ،1385).

سازگاری رفتار مفید و موثر آدمی در تطبیق با محیط فیزیکی و روانی است به گونه­ای که تنها با تغییرات محیطی همرنگی نکرده و به پیروی ناهشیار از آن کفایت نکند و خود نیز بتواند بر محیط تاثیر گذاشته و آن را به گونه­ای مناسب تغییر دهد (بارلو،1992 به نقل از زارع مقدم ،1385).

طبق تحقیقات متعدد، حدود85% والدین به نوعی نوجوانان خود را ناسازگار می­دانند. چنین برداشتی از نوجوانان باعث رفتار خاصی در والدین می­شود. آنچه مهم است فهم این ناسازگاری و دلایل آن است که به والدین کمک می­کند تا رابطه بهتری با نوجوانان خود برقرار کنند. نوجوانان هم به سهم خود رفتار والدین را قبول ندارند و آنان را از نظر نوع رفتار تایید نمی­کنند. هیچ یک از فرزندان در طبقات مختلف اجتماعی به طور کامل رفتار والدین خود را تأیید نمی­کنند و اصولاً درجه قبول رفتار والدین و فرزندان کم است. در این وضعیت ناهمگون که والدین، نوجوانان را ناسازگار می پندارند و نوجوانان هم رفتار والدین را قبول ندارند، امکان وقوع بسیاری از حوادث ناگوار برای نوجوانان وجود دارد(احدی،1383 ).

در مجموع می­توان گفت برخی از نوجوانان براساس تغییرات بلوغ و بحران هویت، رفتاری ناسازگارانه دارند. دوران بلوغ به دلیل تغییرات وسیع از نظر ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی دشوارترین مرحله از نظر سازگاری است(بومیستر[3] و تایس[4]، 2001؛ بومیستر و لری[5]، 2004؛ گاردنر[6]، پیکت[7] و بریور[8]، 2003؛ لیری[9] و دونز[10]، 2005؛ به نقل از خوبانی،زاده محمدی و جراره،1392)..

از طرف دیگر در دوران کودکی و نوجوانی به دلیل این­که ارتباط با هم­سالان افزایش و وابستگی به والدین کاهش می­یابد، سازگاری اجتماعی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است (آلیسون[11]، 2004).

اجتماعی شدن فرایندی است که در آن هنجارها، مهارت­ها، انگیزه­ها، نگرش­ها و رفتارهای فرد شکل می­گیرد تا ایفای نقش کنونی یا آتی او در جامعه مناسب و مطلوب شناخته شود. در این فرایند، اکتساب و به کارگیری مهارت­های ارتباطی و چگونگی برقراری ارتباط و تعامل با دیگران، یکی از مؤلفه­های اصلی رشد اجتماعی بخصوص در بین کودکان و نوجوانان محسوب می­شود. بنا به تعریف، مهارت­های ارتباطی به رفتارهای آموخته شده و مقبول جامعه اطلاق می­شود، رفتارهایی که شخص می­تواند با دیگران به نحوی ارتباط برقرار کند که به بروز پاسخ­های مثبت و پرهیز از پاسخ­های منفی بینجامد (کارتلج و میلبرن[12]، 1390)

از این رو بررسی اثر بخشی آموزش مهارت­های ارتباطی به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر کاهش ناسازگاری اجتماعی نوجوانان، یکی از ضرورت­هایی است که در این پژوهش به آن پرداخته می­شود.

96 صفحه

• مشخصات محصول
• دسته‌بندی محصول
• برچسب‌ها
• دیدگاه‌ها