مقایسه ابعاد سرشت و منش شخصیت افراد اقدام کننده به خودکشی با افراد بهنجار در چارچوب مدل زیستی روانی کلونینجر

 مقایسه ابعاد سرشت و منش شخصیت افراد اقدام کننده به خودکشی با افراد به‏هنجار

در چارچوب مدل زیستی روانی کلونینجر

تعداد 211 صفحه

هدف پژوهش حاضر تبیین نقش ابعاد سرشت و منش شخصیت در اقدام کنندگان به خودکشی می‏باشد. بدین منظور 100 نفر از افراد اقدام کننده به خودکشی که با روش نمونه‏گیری در دسترس از بین افراد مراجعه کننده به بیمارستآن‏های شیراز انتخاب شده بودند؛ در ابعاد مقیاس شخصیت سرشت‏ و ‏منش‏ کلونینجرTCI-125، با افراد عادی از سه نمونه پژوهشی مختلف مقایسه شدند. داده‏ها با آزمون تی برای یک گروه با داده‏های هنجاری ایران، شهر شیراز و شهر تهران مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در ابعاد شخصیت سرشت و منش، بین افراد اقدام‏کننده به خودکشی با افراد به‏هنجار در بیشتر زمینه‏ها تفاوت‏های معنی‏داری دیده می‏شود. به طوری که در ابعاد شخصیت سرشت، هم‏چون نوجویی، اجتناب از آسیب و پاداش-‏ وابستگی تفاوت معنی‏دار بوده و در بُعد پشتکار تفاوت معنی‏داری دیده نشد. هم‏چنین در ابعاد شخصیت منش نیز هم‏چون همکاری و خود‏راهبری دارای تفاوت معنی‏دار بوده و در بُعد خودفرآوری تفاوت معنی‏داری مشاهده نشد. این نکته ضروری است که نتایج این پژوهش می‏تواند مورد توجه سیاست‏گزاران سلامت قرار گرفته، تا نسبت به تدوین یک برنامه مدون جهت آموزش و پیشگیری از اقدام به خودکشی و کاهش ابعاد فاجعه ‏‏‏‏بارآن در سطوح مختلف سازمانی و اداری، وزرای آموزش‏و‏پرورش، بهداشت و آموزش‏پزشکی، نیروهای نظامی و انتظامی، دانشگاه‏های سراسر کشور، ارباب جراید و رسانه‏ها، اقدام شود.

کلید واژه : ابعاد شخصیت سرشت و منش ، اقدام کنندگان به خودکشی، افراد به‏هنجار.

مقدمه

خودکشی به معنای نابودی و از بین بردن خود و یا به اصطلاح قتل نفس سالیان درازی است که از روابط عشیره‏ای و سنتی تا روابط پیچیده صنعتی‏– شهری گریبان بشر را گرفته و در فراز و نشیب تحولات اجتماعی، قلب و روح خانواده‏ها را آزرده است. مطالعات همه‏گیرشناسی نشان می‏دهد که خودکشی در بین همه‏ی طبقات و گروه‏های جمعیتی، و همه سنین، نژاد و اقلیت‏های اجتماعی رخ می‏دهد و در زمره ده علت مرگ و میر جهان است ‏(گیلیون[1]و جامس[2]، 1993). خودکشی از جمله بیماری‏هایی است که به لحاظ ایجاد مشکلات اجتماعی فراوان، تفکرات سوء حاکم بر جامعه و انگ اجتماعی، نه تنها از جنبه سلامت جسمانی بلکه از بعد سلامت روانی اجتماعی نیز، وضعیت بیماران را متأثر کرده و منجر به بروز مشکلات عدیده در فعالیت‏های مفید و علایق بیماران گردیده و‏می‏تواند اثرات زیادی در آسیب‏های اجتماعی بر جامعه وارد نماید‏، به همین منظور، ضرورت انجام بررسی‏های علمی برای شناسایی جنبه‏های مختلف این پدیده‏ی نگران‏کننده احساس می‏شود. به طور کلی، در زمینه‏ی سبب‏شناسی خودکشی می‏توان به عواملی مثل اختلالات روانپزشکی و عوامل روانی، اجتماعی و زیست‏شناختی اشاره کرد (سادوک و سادوک[3]، 2003). بنابر این شناسایی عواملی که به بررسی رابطه بین ویژگی‏های شخصیتی و کاهش اختلالات شخصیت پرداخته و در‏ نهایت در پیشگیری از اقدام‏ به‏ خودکشی و اثرات سوء آن در جامعه پردازند، می‏تواند گام موثری در پیشگیری از بروز چنین مشکلاتی باشد. در راستای این اهداف مطالعه‏ی حاضر، محتوا و فرآیند شخصیت افراد اقدام‏کننده به‏ خودکشی را بر اساس مدل زیستی- روانی کلونینجر مورد بررسی قرار داده، ‏تا بر این اساس در پیش‏بینی علایمی هم چون افسردگی، ناامیدی و افکار خودکشی که منجر به این اقدام گشته، بررسی‏هایی صورت گرفته و به این وسیله در امر پیشگیری از این آسیب‏ها قدمی برداشته شود.

چکیده ..........................................................................................................................................................1

فصل اول : کلیات پژوهش ...................................................................................................................................2

1-1 مقدمه ..................................................................................................................................................3

1-2- بیان مسئله ............................................................................................................................................4

1-3- اهمیت و ضرورت انجام پژوهش .........................................................................................................9

1-4- اهداف پژوهش ..................................................................................................................................11

1-5- فرضیه های پژوهش ...........................................................................................................................11

1-6- تعریف مفهومی متغیرها .....................................................................................................................12

1-7- تعریف عملیاتی متغیرها .....................................................................................................................15

فصل دوم : مباحث نظری و پیشینه تحقیق .........................................................................................................18

2-1- چهارچوب نظری متغیرها: .................................................................................................................19

فهرست مطالب

عنوان صفحه

2-1-1-1- شخصیت .................................................................................................................................19

2-1-1-2- خصوصیات افراد با شخصیت سالم .........................................................................................23

2-1-1-3- عوامل بوجود آورنده شخصیت : ............................................................................................24

2-1-1-4- دیدگاه های قدیمی در حوزه شخصیت ....................................................................................26

2-1-1-5- نظریه های روانشناسی شخصیت : ............................................................................................30

2-1-1-6- ساختارزیستی در سیستم های مغزی رفتاری: ...........................................................................34

2-1-1-7- ابعاد سرشت: ............................................................................................................................36

2-1-1-8- ابعاد منش: ................................................................................................................................38

2-1-2- خودکشی .....................................................................................................................................39

2-1-2-1- تعاریف خودکشی .....................................................................................................................40

2-1-2-2- رویکرد‏های خودکشی ..............................................................................................................41

فهرست مطالب

عنوان صفحه

2-1-2-3- علت شناسی خودکشی .............................................................................................................47

2-1-2-4- انواع خودکشی ..........................................................................................................................49

2-1-2-5- عوامل مرتبط با خودکشی .........................................................................................................52

2-2- پیشینه تحقیقاتی .................................................................................................................................58

2-2-3- جمع بندی و نتیجه گیری ..............................................................................................................80

فصل سوم : روش پژوهش .................................................................................................................................82

3-1- نوع مطالعه ........................................................................................................................................83

3-2- جامعه نمونه آماری و روش نمونه گیری : .........................................................................................83

3-2-1- حجم نمونه: ...................................................................................................................................84

3-2-2- روش گردآوری اطلاعات(میدانی، کتابخانه ای و غیره): ...............................................................84

3-3- گروه های مورد مطالعه ......................................................................................................................84

فهرست مطالب

عنوان صفحه

3-3-1- اقدام کنندگان به خودکشی ............................................................................................................84

3-3-2- افراد به هنجار ................................................................................................................................86

3-4- ابزار گردآوری اطلاعات ....................................................................................................................86

3-4-1- پرسشنامه سرشت ومنش ...............................................................................................................86

3-4-1-1- هنجارسنجی تست سرشت و منش TCI-125 در ایران .........................................................87

3-4-1-2- هنجارسنجی تست سرشت و منش TCI-125 در شیراز .......................................................96

3-4-1-2- بررسی پایایی تست TCI-125 ...........................................................................................103

3-4-2- پرسشنامه دموگرافیک ..................................................................................................................103

3-6- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات .......................................................................................................111

3-7- ملاحظات اخلاقی ............................................................................................................................111

فصل چهارم : تجریه و تحلیل نتایج ...................................................................................................................112

فهرست مطالب

عنوان صفحه

4-1- هنجار ایرانی دکتر کاویانی ...............................................................................................................113

4-2- هنجار شیراز دکتر حق شناس و تهران دکتر کاویانی بر روی جوانان دانشجو..................................115

4-3-بررسی فرضیه‏های پژوهش ...............................................................................................................117

4-3-1- فرضیه اصلی پژوهش .................................................................................................................117

4-3-2- فرضیه های فرعی پژوهش ..........................................................................................................118

4-3-2-1- فرضیه فرعی اول ..................................................................................................................118

4-3-2-2- فرضیه فرعی دوم ..................................................................................................................119

4-3-2-3- فرضیه فرعی سوم ...................................................................................................................120

4-3-2-4- فرضیه فرعی چهارم ................................................................................................................121

4-3-2-5- فرضیه فرعی پنجم ..................................................................................................................122

4-3-2-6- فرضیه فرعی ششم ................................................................................................................123

فهرست مطالب

عنوان صفحه

4-3-2-7- فرضیه فرعی هفتم ..................................................................................................................124

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری .....................................................................................................................125

5-1- خلاصه پژوهش ...............................................................................................................................126

5-2- بحث و نتیجه گیری .......................................................................................................................128

5-2-1- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه اصلی پژوهش ...................................................................128

5-2-2- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی اول پژوهش ...........................................................133

5-2-3- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی دوم پژوهش ..........................................................134

5-2-4- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی سوم پژوهش ..........................................................136

5-2-5- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی چهارم پژوهش .......................................................137

5-2-6- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی پنجم پژوهش .........................................................139

5-2-7- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی ششم پژوهش ........................................................140

فهرست مطالب

عنوان صفحه

5-2-8- بحث و نتیجه گیری پیرامون فرضیه فرعی هفتم پژوهش .........................................................142

5-3- نتیجه گیری نهایی ...........................................................................................................................143

5-4- پیشنهادات پژوهش .........................................................................................................................146

5-5- پیشنهادات کاربردی .........................................................................................................................147

5-6- پیشنهاداتی برای مطالعات آینده ......................................................................................................148

5-6- محدویت‏ها و موانع پژوهش ...........................................................................................................148

5-7- کاربست ها .....................................................................................................................................150

منابع ........................................................................................................................................................151

منابع فارسی ..............................................................................................................................................152

منابع انگلیسی .............................................................................................................................................159

پیوست ها ................................................................................................................................................173

پرسشنامه شخصیت سرشت و منش TCI-125 ....................................................................................174

پرسشنامه دموگرافیک ...............................................................................................................................180

چکیده انگلیسی ..........................................................................................................................................181

منبع:

• مشخصات محصول
• دسته‌بندی محصول
• برچسب‌ها
• دیدگاه‌ها